2. LISSIETJAALEGE
GUKTIE MAAHTA GEERVE SEKSUELLE DÅEMIEDIMMIEM NOERESKUVLESNE GÏETEDIDH
Gaaktsadinie klaassesne noereskuvlesne gellie learohkh jïjnjem seksuelle jïh narrahtihks gïelem sinsætnan nuhtjin, jïh joekoen såemies dejstie baernijste mah daejnie gïeleåtnojne eelkin. Åajvahkommes nïejth plaakenin dehtie gieleste, men muvhten aejkien aaj såemies baernieh destie plaakenin. Klaassen åejvielohkehtæjja jeehti satne idtji nuekies tïjjem utnieh learohkigujmie, jïh jïjtje damti daamtaj satne idtji nuekie darjoeh vigkiejgujmie jïh raastedåareste dåemiedimmine. Jienebh faagelohkehtæjjah lin klaassesne, men dah jeehtin learohkh idtjin sijjide jallh njoelkedasside goltelh mejtie tæjmojne utnin, jïh daamtaj bïeljelimmieh vadtasovvin.
Gellie eejhtegh eelkin skuvline gaskesadtedh jïh jeehtin dah klaassebyjresistie tjoeperdin, jïh jienebh nïejtijste sïjhtin skuvlem/klaassem målsodh. Minngemosth åejvielohkehtæjja don voenges konsultasjovnedåahkan ringki juktie dam seksualiseereme gïeleåtnoem klaassebyjresisnie digkiedidh. Daesnie raerie sjïdti maanavaarjelimmine gaskesadtedh juktie bïhkedimmiem åadtjodh jïh klaassebyjresem goerehtalledh. Lissine raeriem åadtjoejin PPD edtji meatan vaaltasovvedh juktie viehkiem åadtjodh jarkelimmieh darjodh.
Ektesne lohkehtæjja, maanavaarjelimmie jïh PPD seamadin, lij vihkele dovne individuelle jïh systeemen mietie barkedh. Maanavaarjelimmie jïh PPD tjåanghkoem utnin sjyöhtehke vierhtiealmetjigujmie skuvlesne (åejvielohkehtæjja, healsoeskïemtjesåjhtere, sosijaalelohkehtæjja jïh reereme) juktie ållesth soejkesjem jarkelimmien bïjre klaassebyjresistie darjodh. Maanavaarjelimmie vierhtiealmetjidie viehkiehti tjoeperdimmiem goerehtalledh aktegslearohki bïjre. Lissine dynamihkem klaassesne goerehti PPD:ine ektine. Våajnoes sjïdti jienebh dejstie learoehkijstie såemies haestemh utnin mejgujmie eah lin viehkiem åådtjeme. Naakenh faagigujmie tjabrehtin jïh idtjin buektehth faagi progresjovnem dåeriedidh, mearan jeatjebh geerve tsiehkiejgujmie gåetesne tjabrin. Daan daajroen gaavhtan såemies fuelhkieh dovne dåarjoeråajvarimmieh maanavaarjelimmeste åadtjoejin, jïh salkehtimmieh dorjesovvin PPD:ste indivijde-njieptjesne. Lissine vierhtiealmetjh skuvlesne dïedtem åadtjoejin tjïelke soejkesjem jïh struktuvrem darjodh gaajhkide learoehkidie mah lin klaassesne juktie ellies jïh daajroes geatskanimmiem åadtjodh gaajhkide learoehkidie.
Gaajhkh lohkehtæjjah edtjin jarngesne utnedh relasjovnh tseegkedh learohkigujmie jïh sjaavnjoem buektedh guktie gaskesadteme edtji årrodh klaassetjiehtjielisnie. Åejvielohkehtæjja edtji aaj såemies tïjjem åadtjodh soejkesjisnie fïerhten våhkoen, guktie dïhte meehti vielie soptsestidh dej learohkigujmie mah dam sïjhtin. Sosijaalelohkehtæjja seammalaakan darjoeji. Healsoeskïemtjesåjhtere jïh åejvielohkehtæjja jïjnjem tïjjem nuhtjin seksualiteeten, relasjovni jïh raasti bïjre jaabnan ööhpehtidh, jïh dah seamadin learohkigujmie ektine ektie njoelkedassi bïjre mejtie gaajhkesh edtjin fulkedh. Åvtehke lissie fokusem bïeji seamma njoelkedasside abpe skuvlese, jïh dan bïjre soptsestin ektie gaavnedimmine jïh eejhtegidie. Gaajhkh lohkehtæjjah klaassesne jaabnan gaavnedin juktie hoksedh gaajhkesh seammalaakan darjoejin, jïh sinsitniem orrestehtedh mij sjugniehtovvi.
Akten bodten mænngan dovne lohkehtæjjah, eejhtegh jïh lohkehtæjjah jïjtjh dååjrin gïeleåtnoe lij gaarvanamme jïh tryjje klaassesne lij tjarke læssanamme.