top of page

ÅARJELSAEMIEN

SKAAROEHTIHKS SEKSUELLE DÅEMIEDIMMIE

Skaaroehtihks seksuelle dåemiedimmie lea skaaroehtihks dovne maanese mij dam dååjroe jïh maanese mij dahkojde dorje, jïh vuesehte daerpies dallah reaksjovnine jïh dahkojne geerve almetjijstie

Skaaroehtihks seksuelle dåemiedimmie lea paraplyjebaakoetjïerte dïsse maam mijjieh utnebe goh ij-normatijve jïh ij-jååhkesjamme seksuelle dåemiedimmie. Daate lea daamtaj dåemiedimmie mij lea tjeakoes, raasten rastah, noerhkeminie, redigeerije jallh håvhtadihks.

SKAAROEHTIHKS SEKSUELLE DÅEMIEDIMMIEVÆHTAH MAANAJ JÏH NOERI LUVNIE

  • Joekehts faamoe,  skearkagimmiedaltese jïh aaltere maanaj gaskem

  • Åtnoe aajhtojste jallh noerhkemistie

  • Faatoes jååhkesjimmie

  • Dåemiedimmie maahta reaktoe årrodh, men tsiehkie lea båajhtode

  • Dåemiedimmie lea tjeakoesvoetine jïh/jallh soejkesjimmine

  • Dåemiedimmie læssene jalhts naakene pryövoe dam tjöödtjestidh

  • Dïhte mij daam dååjreme negatijve domtesh åådtje goh asve jïh sikne, haarmese sjædta jallh jïjtjemse jïjtjene sïjse steegkie

IJ SÏJHTH SKAAROEHTIHKS SEKSUELLE DÅEMIEDIMMIEM IKTH VIELIE DARJODH

Doh jeanatjommes maanah eah sïjhth dam skaaroehtihks seksuelle dahkoem ikth vielie darjodh gosse tjïelke raasth åadtjoeh tjïelkestimmiejgujmie dej konsekvensi bïjre daate maahta vedtedh gaajhkesidie. Naakenh aaj sijhtieh bïhkedimmiem daarpesjidh guktie edtja gïetedidh jïh haalvedh mubpiejgujmie ektine årrodh, seksuelle domtesh, pruskiehtimmie dejstie mah seamma båeries, jïh skåltoe jïh skaamoe dan åvteste seksuelle narrahtimmiem dorjeme.
 

Jis skaaroehtihks seksuelle dåemiedimmie mubpesth dorjesåvva jallh maana / noere  ij sov dåemiedimmiem jarkelh jalhts staeriedimmiem, bïhkedimmiem jïh viehkieråajvrimmieh åådtje, tjuara maanam /noerem maana- jïh noerepsykiatrijese seedtedh juktie gemtebe salkehtimmiem, vaahravuarjasjimmiem jïh sjïere daaresjimmiebåehtjierdimmiem darjodh.

DOVNE BAERNIEH JÏH NÏEJTH

Daamtajommes baernieh mah seksuelle skaaroehtihks dahkoeh darjoeh, men aaj nïejth. Naan nïejti luvnie maahta akte vielie tjeakoes dåeriesmoere årrodh vielie tabuvinie.

SINSITNIEM AAREBISTIE DEMTIEH

Sïejhmemes seksuelle dahkoeh naakeni vööste dorje mejtie damta, (voelph, åerpenh, skuvlevoelph jnv). Naakenh aaj skaaroehtihks dahkoeh naakeni vööste darjoeh mejtie eah aarebistie damth.

JOEKEHTS FÅANTOEH MAN ÅVTESTE NUMHTIE DÅEMEDE

Maahta joekehts fåantoeh årrodh man åvteste maanah skaaroehtihks seksuelle dåemiedimmiem darjoeh. Muvhtide akte ov-lahkoes eksperimeente seksualiteetine, mubpide maahta akte reaksjovne årrodh fysiske jallh seksuelle båajhtoeh åtnoste jallh hoksevaanoste. Muvhth dam darjoeh mænngan jïjnjem pornografijem vuajneme jallh geerve almetjh leah sexem åtneme maanaj uvte. Mubpide maahta vielie spontaane dahkoeh årrodh mejtie eah leah soejkesjamme jallh eah tjïelke fåantoem utnieh. Daamtaj dïhte tjoeperdihks jallh skaaroehtihks seksuelle dåemiedimmie akte bielie årrodh jienebh haestiemijstie (dåemiedimmie- psykologeles- jallh nevrologeles dåeriesmoerh) maanan jallh noeren luvnie, jïh tjuara dan åvteste vååjnedh daennie ektiedimmesne, jïh ij goh mij akt «jïjtse». Læjhkan akte naa stoerre proseentelåhkoe mah eah jeatjah våajnoes tsagkesh utnieh, jïh mah kognitijve jïh sosijaale tjiehpiesvoeth  utnieh iemie suerkien sisnjelen.

Joekehtslaakan geerve jïh skaaroehtihks seksuelle dåemiedimmiem guarkedh (ij ållesth):

​

  • Reaksjovne jïjtse traavmide

  • Faatoes sosijaale tjiehpiesvoeth

  • Impulsiviteete

  • Oktegsvoete, depresjovne

  • Dåeriesmoerh åtna domtesh reguleeredh

  • Learoetsagkesh jïh nevrologeles haestemh

  • Ektiedimmietsagkesh

  • Tsåatskelesvoetem sæjhta

  • Faatoes daajroe seksualiteeten, laaki jïh njoelkedassi bïjre

  • Tjetskehkevoete jïh seksuelle lastoe

  • Vaaksjomem jïh jearsoesvoetem daarpesje

GÅABPEGH GUEJMIEH GORREDIDH

Joekoen vihkele gåabpegh guejmieh gorredidh juktie minngebe tsagkesh hööptedh. Dïhte guhte narrahtimmide dorjeme jïh dïhte mij dam dååjreme eah tjoerh daejnie oktegh årrodh, men jearsoe geerve almetjh tjuerieh dejtie fïereguhtene haeresne gorredidh. Skuvlen barkijh (åejvielohkehtæjja, healsoeskïemtjesåjhtere jnv) tjuerieh lutniestimmiem åadtjodh jeatjah barkoste juktie learoehkidie gorredidh.

POLLISESE BÏELJELIDH JÏH GOEREHTIDH

Doh seksuelle dahkoeh maehtieh meadtoeh årrodh jïh goerehtimmiem polliseste krïevedh. Seamma tïjjen daah maanah jïjnjem viehkiem daarpesjieh jieniebinie suerkine mah krievieh jienebh dïenesjh jïh etaath tjuerieh viehkiehtidh. Jis leah jueriedisnie mejtie edtjh pollisese bïeljelidh, gaskesadth statens barnehus, maanavaarjelimmiem jallh pollisem.

SKAAROEHTIHKS SEKSUELLE DÅEMIEDIMMIE NEDTESNE JÏH MOBIJLESNE

Ahkedh vielie skaaroehtihks seksuelle dåemiedimmie gaskeviermesne jallh mobijletellefovnesne sjugniehtåvva. Maahta årrodh seksuelle lahtestimmieh seedtedh mah saejriehtieh, leah leajhroes jallh aajhtije, seedtedh jallh birredh mejtie åådtje seksuelle guvvieh jïh båadtsoesguvvieh. Maahta aaj nedteste veedtjedh, vöörhkedh jïh juekedh seksuelle guvvieh jïh soptsesh daaresjimmiejgujmie maanaj vööste. Seksuelle narrahtimmieh jïh daaresjimmieh nedtesne hööptedh eah maehtieh oktegh tjöödtjestidh viehkine lissiehtamme IT-jearsoesvoeteste jïh filterijstie, men tjuara lissine meatan vaaltasovvedh ööhpehtimmesne seksualiteeten, pornografijen jïh nedtevihten bïjre. Kripos juvnehte aaj maanide jïh noeride sjeermeguvviem vaeltedh mobijleste jïh dan mænngan pollisese vaedtsedh guvvine. (https://www.politiet.no/rad/ trygg-nettbruk/). 

bottom of page