Muodástuhtte jali vájves sevsalasj ulmutjahttem la dåbbelin mij aneduvvá varrásin ja dábálattjan. Dat la ulmutjahttem mij álu dáhpáduvvá jali ij hieba álldarij jali man láddam la ulmutjin. Máhttá aj liehket dominánssa degu gå nágin ájttá jali fállá juojddá (degu biktasijt jali hálmugijt), váj dåt nubbe galggá sevsalasj ståhkamij sæbrrat.
MUODÁSTUHTTE JA VÁJVES SEVSALASJ ULMUTJAHTTEM
JÅHTULAKTJUOVGGA MÁHTTI MIDJIJ VIEHKKEN IEREDIT
Muhttijn soajttá gássjel sihke sunji gut dahká dav ja sån gen vuosstij dagáduvvá, ieredit varres sevsalasj ståhkusa ja sevsalasj ulmutjahttema gaskan mij ihkap la Muodástuhtte ja vahágahtte. Danen la ájnas diehtet mij dábálasj åvddånibme la, ja ájttsat gå ietjá láhkáj ulmutjahttá. Sevsalasj ulmutjahttem máhttá aj merkahit ja sisadnet duov dáv mánájda iesjgeŋga åvddånimdásen. «Jåhtulaktjuovgga» la vuogas viehkkenævvo ållessjattugijda identifisieritjit ja árvustalátjit sevsalasj ulmutjahttemav mij muodástuhttá. (Gehtja Jåhtulaktjuovgav dáppe www.seksuellatferd.no)
PORNOGRAFIJJA
Moaddása li diehtemvájnugisá sexaj, ja adni pornov avtan moattet gáldojs oahppat sevsalasj dåjmaj birra. 2018 mánáj- ja medijáguoradallama milta li 65% báhtjajs ja 22 % næjtsojs 13 ja 18 jagágij gaskan pornov gæhttjam, ja sierraláhkáj báhtja álu pornov åhtsi, nágina juo 10 jagága rájes.
Ienemusá nahki ieredit pornografijja ja duohtavuoda gaskan, valla náginijda la dát låssåt. Nuorap máná ihkap balláji pornografijjas. Pornov gehtjadit la dábálasj sevsalasj åvddånibme sæmmi bále gå máhttá vájkkudit guottojda ja sevsalasj ulmutjahttemij, aj boasto guovlluj.
Pornografijjav la viek álkke gávnnat, ja nágin máná ja nuora máhtti muhtem láhkáj tsieggat pornoj ja navti vas dábálasj sevsalasj åvddånibme vájkkuduvvá, degu gæhttjagoahtá sieldes pornov ja de vas dárbaj ienep ja ienep ekstriema stimuli ietjas sevsalasj iessen. Tsieggama båhtusa máhtti aj liehket gássjelisvuoda dåbdojt stivrrit ja mentalisierit. Vahágahtte pornografijav gæhttjat vuojnnet laset riskav seksuála aggresjåvnnåj gå buohtastahttá gæhttjat pornografijjav manna e vahágahte.
VÆLGGOGISVUOHTA SUODDJIT
Gå máná ja nuora sevsalattjat ulmutjahtti navti váj ihkap iehtjádijt jali ietjasa vahágahtti de la ållessjattugij duogen reagierit aktan viehkev ja dárbulasj suoddjimav oarnnit. Nágin máná ja nuora li sierraláhkáj várnnahisá juogu de gierddat jali iesj iehpedågålattjat sevsalattjat ulmutjahttet. Dá máhtti liehket máná duon dán doajmmahieredimijn, máná gudi li gierddam vahágahttemav, illastimijt jali huvso vánesvuodav, máná nievrep sosioøkonovmalasj dilijs jali máná gej åvddånibme jali sosialisierim la snårrum.
ÁRRA RAHTJAMUS
Árra rahtjamus la viehkedit nav jåhtelit gå vejulasj, ja dåjmajt jåhtuj biedjat oahppe gáktuj dalánagi gå la dárbbo. Árrat jårgijdit vuorbedis åvddånimminsstarijt seksualitiehta gáktuj, viehket mánáv seksuála ávvuj ja buktemij ja hieret illastimijt.
Gehtja buojkulvisáv gåktu dájna konkrehta láhkáj li barggam kasusgåvvidimen bielen ...
ÁJNAS TJUOVVOT
Jus gáddá vájves sevsalasj ulmutjahttemav de la ájnas tjuovvot ja dárkustallat váj tjoahkki nav ållo diedojt gå vejulasj dåjmajda. Doarjjot ja bagádallat varres ja dábálasj seksualitiehttaj la aj ájnas.
Mánájda ja nuorajda la ájnas ahte ållessjattuga li tjielggasa, huksi ja li konsekventa.
